Bruxisme is de verzamelterm voor het onbewust knarsen of klemmen van de tanden en kiezen. Dit kan zowel overdag (waakbruxisme) als tijdens de slaap (slaapbruxisme) optreden. Kaakklemmen veroorzaakt vaak pijnklachten, omdat dit veel spanning geeft op de kauwspieren en het kaakgewricht. Overdag gebeurt dit meestal onbewust, bijvoorbeeld door langdurig de kiezen stevig op elkaar te houden. Tandenknarsen daarentegen is vaak makkelijker te herkennen, doordat het hoorbaar kan zijn of leidt tot slijtage van het gebit.

Echter is het niet altijd zo dat bruxisme per definitie enkel nadelen met zich meebrengt. Soms kan het zelfs een beschermende functie hebben. De kunst is te begrijpen: wanneer is bruxisme onschuldig, en wanneer kan het klachten of schade veroorzaken?

Bij Dental Care Utrecht onderzoeken we dit zorgvuldig, zodat je precies weet of een behandeling nodig is.

Schrijf in als nieuwe patiënt Maak een afspraak

---

Wat zijn mogelijke oorzaken van bruxisme?

Meestal is tandenknarsen en/of -klemmen niet aan één oorzaak toe te schrijven. Er kunnen meerdere factoren meespelen:

• Spanningen uit het dagelijkse leven: Wanneer de hersenen de dag moeten verwerken, kan dit leiden tot onbewuste, verhoogde spierspanning. Dit is een van de meest genoemde risicofactoren.
  

• Slaapstoornissen: Zoals een verstoord slaapritme of slaapapneu.
  

• Medicatie en middelengebruik: Bepaalde medicijnen (o.a. sommige antidepressiva of stimulerende middelen zoals cafeïne en nicotine) kunnen hierin een grote rol spelen.

---

De mogelijke voordelen van bruxisme

Bruxisme wordt tegenwoordig vaak in negatief daglicht gezet, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Onderzoek laat zien dat het ook positieve kanten kan hebben:

• “Ontlaadmechanisme” van het zenuwstelsel bij spanning en daarmee tijdelijk stress reduceren.
  

• Ondersteuning van de luchtweg tijdens slaap: Sommige studies suggereren dat bruxisme kan helpen de bovenste luchtweg open te houden bij obstructieve slaapapneu. Dit verklaart waarom niet iedereen baat heeft bij het volledig onderdrukken van slaapbruxisme.

Niet iedereen die knarst of klemt, ontwikkelt pijnklachten of gebitsslijtage. Met andere woorden: bruxisme is niet per definitie een probleem. Het is belangrijk om in consult te gaan met een tandarts(-gnatholoog) om jouw situatie te bespreken. Op basis daarvan kunnen onze specialisten bepalen of behandeling wel of niet nodig is.

---

Wanneer kan bruxisme wél nadelen hebben?

In sommige gevallen kan bruxisme leiden tot klachten of schade, zoals:

• Gebitsslijtage of breuk van tanden en kiezen.

• Beschadiging van vullingen, kronen of facings.

• Pijn of vermoeidheid in de kauwspieren.

• Hoofdpijn of pijn in nek en kauwspieren.

• Kaakproblemen (TMD), zoals spierpijn of moeite met openen.

Of bruxisme behandeling nodig heeft, hangt dus af van de mate van gebitsslijtage en de pijnklachten die je ervaart.

---

Hoe herken je bruxisme?

Signalen van tandenknarsen

Omdat tandenknarsen vaak ’s nachts gebeurt, merk je het zelf niet altijd. Let op de volgende signalen:

• Slijtageplekken of kleine breukjes in tanden/kiezen.

• Gevoelige tanden of losrakende vullingen of kronen.

• Kaakpijn of vermoeide kauwspieren bij het opstaan.

• Hoofdpijn, vooral in de ochtend of rond de slapen.

• Geluiden ’s nachts die je partner hoort.

Een tandarts(-gnatholoog) kan typische slijtagepatronen en spierspanning herkennen om zo bruxisme vast te stellen.

Signalen van tandklemmen

Tandklemmen gebeurt vaak onbewust. In tegenstelling tot knarsen maakt het geen geluid, waardoor het moeilijker door de omgeving opgemerkt wordt. Mogelijke signalen zijn:

• Drukkende of vermoeide kauwspieren tijdens of na inspanning of concentratie (bijvoorbeeld achter de computer of in de auto).

• Kaakpijn die toeneemt in de loop van de dag.

• Gevoel van spanning in het gezicht of rond de slapen.

• Moeite met volledig ontspannen van de kaken, vaak onbewust de kiezen op elkaar houden.

• Soms oorpijn of een zeurend gevoel vlak voor het oor, doordat het kaakgewricht daar dichtbij ligt

Ook hier kan de tandarts of gnatholoog spanning in de kauwspieren herkennen en beoordelen of er sprake is van klemmen.

---

Behandeling van bruxisme

De juiste behandeling hangt af van jouw situatie. Bij Dental Care Utrecht bekijken we je gebit, klachten en risicofactoren. Mogelijke onderdelen van een behandelplan zijn:

• Op maat gemaakt nachtbitje (splint): Beschermt je tanden tegen verdere slijtage en kan de kauwspieren laten ontspannen.
  

• Stress- en spanningsreductie: Ademhalingsoefeningen, mindfulness, fysiotherapie of ontspanningsoefeningen voor de kauw- en nekspieren.
  

• Leefstijladvies: Beperk cafeïne, alcohol en nicotine, vooral in de avond.
  

Loop jij met herkenbare klachten rond en wil je hier graag vanaf komen? Plan dan via onderstaande knoppen een afspraak bij Dental Care Utrecht. Onze specialisten gaan graag met je in gesprek om tot een passende oplossing te komen!

Schrijf in als nieuwe patiënt Maak een afspraak